viernes, 30 de diciembre de 2011
O primate que fala
Definitio fit per genus proximum et differentiam specificam
horismós ek génous kaì diaforôn ésti
ὁρισμός ἐκ γένους καὶ διαφορῶν ἔστι
O animal racional,
o animal social, o animal político (segundo outra tradución),
o mono núo, o mono en coiro, o mono espido (tres traducións),
o primate que fala,
o primate que fala galego,
o primate que fala español,
o primate que fala inglés,
o primate que fala inglés variedade iankee.
Ben se ve que non sempre o home
-e a muller-, a persoa humana,
ten a mesma esencia.
Para uns o xénero próximo é algo tan xeral
-o xénero sempre é xeral, xa a palabra o di:
xeral, adx., 'referente ao xénero'-, digo que
para eses o xénero é unha nota moi xeral
como a animalidade, un supoñer, isto é,
a condición de pertencente
ao reino dos animais, distinto do das plantas,
dos seres micolóxicos e dos minerais.
Para outros o xénero próximo é próximo de verdade:
a condición de mono ou condición piteca,
a condición de primate, cumio da piteca,
por que non a condición pitecantrópica?
O "home simplemente" é o xénero para a bioloxía divorciada da filosofía;
a persoa humana, esta da que coetaneamente temos experiencia,
é un homo sapiens malia a experiencia nos estar a dicir adoito e continuo
que a sabencia non se lle ve á maior parte dos seus individuos
senón por azar ou por milagre algunha vez.
Mais isto da sabencia xa se refire á diferenza específica,
isto é, a aquela nota pola que a persoa humana se diferenciaría
dos demais seres que comparten con ela o xénero considerado,
supoñamos, a animalidade, a condición piteca,
a de primate, a pitecantrópica ou de homínido.
A definición "primate que fala" vén sendo empregada
pola filosofía próxima á sociobioloxía.
Agora ben, a de "falante" é unha diferenza específica auténtica,
verdadeiramente importante e pertinente,
razón de autenticidade, nobreza e plena humanidade?
Os nacionalsocialistas coidaban que o importante non é
a condición de falante, senón máis ben a da lingua que se fala.
Os "gallegos" de hoxe, fieis ás ensinanzas dos seus formadores e políticos,
pensan que non é persoa humana auténtica
-polo que apenas se diferencia doutros primates ou homínidos-
aquel home ou muller que non fale ben o español e medio fale o inglés americano;
o de tamén falar galego é o de menos,
algo absolutamente prescindíbel.
viernes, 18 de noviembre de 2011
O voluntariado penitenciario
Copio e encolo aquí unha interesantísima achega sobre o tema. O seu autor, moi prezado e coñecido nesta nosa bitácora, fala do que sabe coa sabedoría que dá a experiencia reflexionada.
O VOLUNTARIADO PENITENCIARIO
Xaquín Campo Freire. 21-11-2011.
Esta fin de mes celébrase n'A Coruña o XIV Congreso Estatal do Voluntariado. O lema: Galicia voluntaria. Camiños da solidariedade. E aparece logo un trazo precioso cun gran corazón.
Cando eu era rapaz novo, onde vai, dicíase con relación á mili: Voluntarios nin para comer, porque logo facíanche o cambiazo e o que comías era o 'marrón que se lle ocorrese ao mando correspondente.
Non obstante, a maior parte da vida en sociedade pasaba e pasa hoxe pola xenerosidade calada de tantas persoas que entregan parte do seu tempo e traballo ao outro e, ás veces, mesmo está en xogo a propia vida.
Que sería da nosa sociedade sen a achega xenerosa e gratuíta dos nosos avós e avoas para sacar adiante os nenos da familia e ás veces os dos veciños?
Médicos sen fronteiras, farmacéuticos mundi, enfermeiros, mestres, técnicos das máis diversas profesións, Cociña económica, Cáritas, Reto, Dignidade, etc.
Seguro que con limitacións e mesmo con fallos. Só se equivoca quen se move, quen arrisca, quen pon da súa parte. O que non achega nada polos demais, normalmente, fica en opinar ou na crítica superficial e ás veces negativa. Que tamén ten o seu valor. Pero quen de verdade empurra a máquina, quen abre a gabia, non son os miróns, senón esa persoa que en silencio súa a gota gorda metido no tallo.
Ás nosas amas de casa ou servidoras de casa en voluntariado forzoso, só se lles recoñece o seu traballo para dicirlles: Mamá, isto non sabe a nada, pasácheste co sal, queimóuseche o guiso, etc. Poucas veces escoitarán: Grazas, mamá, polo que fas por nós cada día.
Nun centro penitenciario, cárcere, hai inmensidade de necesidades e de pobrezas de todo tipo. Os antropólogos fálannos das cinco dimensións da persoa: física, psíquica, emotiva, relacional, espiritual e dentro desta última estaría ocupando unha parceliña o relixioso. En todas elas hai necesidade de persoal de apoio que, sen manipulacións, con toda xenerosidade e respecto á dignidade da persoa, achegue o mellor de si mesmo e, se pode ser, de forma organizada e en equipos multi e interdisciplinares. Necesítanse a todos e en todo.
A acción do voluntariado, no específico do mundo penitenciario, ten que orientarse: 1º) A unha acción seria e organizada de tipo preventivo. 2º) No tempo do internamento é imprescindíbel unha grande dedicación capacitada e eficaz, o máis personalizada posíbel. Ten de conxugarse a prudencia e a eficacia ao resolver o que se poida facer en cada caso e situación. 3º) Pero de pouco serviría o anterior se na sociedade non tomamos conciencia seria do despois. A nosa Constitución fala de rehabilitación e reinserción. E énchesenos a boca con esas palabras para a galería. Sempre: "Que se rehabiliten eles, que se reinsiran ou reinserten eles".
E os medios, o ambiente de acollida, o posto de traballo, o trato social e non sinalar co dedo, e a vivenda, e os pisos de acollida, e a consideración positiva e a aceptación incondicional da que nos fala a psicoloxía humanista, etc., quen pon todo iso?
Só con mirar aos peixes no seu languidecer, se non depuramos e desintoxicamos a auga e non cambiamos as circunstancias vitais, eles sós, morren. Algo teremos que ver nós niso. Os cárceres son nosos e o que se faga con eles tamén. Normalmente solucionámolo todo dunha forma simplista: "Que apodrezan no cárcere". Que humanitarios somos! E se fose o teu fillo?
Urxen asociacións de axuda para esa reinserción e acollida no día despois. Ninguén máis capacitado e interesado que o que pasou polo sufrimento. Podería nacer un voluntariado organizado e asociado para favorecer o non fracasar e o non reincidir por ter todas as portas pechadas despois de recuperar a liberdade? O reto está aí. A resposta é de todos. Túa e miña tamén. E se nos asociamos moito mellor. Estarías disposto a algo neste senso? Avecíñanse tempos de carestía e incomprensión. Para o pobre sempre é noite, di o refrán.
lunes, 17 de octubre de 2011
Un concerto na menor
UN CONCERTO “NA MENOR”
Copio e encolo dun xornal dixital galego o texto da seguinte noticia:
“Este recital, enmarcado no 'Ciclo de concertos en catedrais galegas' programado pola Consellería de Cultura e Turismo, contará ademais co clarinetista Antonio Suárez que interpretará xunto á orquestra Gaos o 'Concerto para clarinete e orquestra na menor', tamén do xenio de Salzburgo.
“A Orquestra Gaos naceu en abril de 2009, formada por músicos de toda Galicia --na súa maior parte profesores e alumnos dos principais conservatorios galegos-- baixo a dirección de Fernando Briones.
“Nuns dous anos colaboraron coa orquestra 227 músicos galegos en 19 programas diferentes, a través de 30 concertos en diversos auditorios de Galicia.
“Así mesmo, este ciclo continuará o domingo, 16 de outubro, na Catedral de Mondoñedo ás 19.30 horas, tras o seu paso nos últimos días polas localidades de Tui, Ourense e Lugo.”
‘Misa de Réquiem en re menor’ (sic) e
‘Concerto para clarinete e orquestra na menor’ (sic).
Quedo pampo e estantío, sen ánimo sequera para botar as mans á cabeza e os meus ais e exclamacións ao aire, que serían de pasmo se da boca me desen saído.
Penso e pregunto sen palabras que sería o que aconteceu para isto se producir. Fago suposicións e trato de responder con sentido.
Sería unha tradución de máquina? Seguramente. Unha tradución sen corrixir? Poida que non; mais corrixida por unha persoa profana verbo do mundo da música. Unha tradución dun texto redactado orixinalmente, en que lingua? En castelán, con toda seguridade. E agora vén o colmo do meu pasmo, tanto que os que me ven neste estado, “xa todos prenden espanto”.
A causa do meu espanto vela aquí:
O xornal dixital de onde tomo a noticia, suponse que redacta os seus textos en galego, ou iso se deduce da súa oferta e presentación pública. Así que non creo que esta que nos ocupa, primeiro a escribisen en castelán e logo a pasasen pola máquina e a revisasen. Para que tanto traballo!
Non cabe máis ca unha explicación. A noticia foi redactada en castelán e así lle chegou ao xornal dixital, seguramente; ou na mesma orixe a traduciron maquinalmente, nunca mellor dito, e logo a mandaron.
Onde sería redactada a noticia? Suposición ben encamiñada: no organismo programador dese ciclo de concertos en catedrais. É dicir, na Consellería de Cultura e Turismo. Claro, onde ía ser!
Saio do meu pasmo, bórraseme o teso das faccións, xa ninguén de min prende espanto. Canxa todo, cadra tan ben…! Provén da mesma orixe de onde aquel famoso “Desván de los Monjes” de hai dous anos -lembren os lectores e as lectoras.
Ninguén se espante, pois logo, doutras tachas e eivas en que incorren os redactores dese texto, estoutras referentes á identificación e titulación correcta das obras interpretadas nos concertos.
A tales escritores, profanos no eido da música, quizais non lles haxa que pedir milagres. Porén un pouquiño máis coidado xa deberon ter posto, pobres. Vexamos cales son os títulos orixinais e máis usuais desas obras de W. A. Mozart, compostas en 1791, o derradeiro da súa vida:
Requiem in d-Moll (KV 626)
Konzert A-dur für Klarinette (KV 622).
Requiem en re menor
Concerto para clarinete en La maior.
Misa de Réquiem en re menor
Concerto para clarinete e orquestra na menor.
O que non ten escusa nin perdón é o título do concerto. Sobra o de “e orquestra”, pois nin pertence ao título nin se precisa; se non houbese orquestra, non se trataría dun “concerto”, senón doutra forma musical. Agora ben, iso de cambiarlle o modo á composición, chamándolle “menor” cando é “maior”! E o peor de todo, o colmo dos colmos da profanidade e da profanación faltaba aínda por vir: o de escribir “na menor” onde tiña que pór “en La maior”; ou, cometido o erro lingüístico e musical antecedente, “en la menor” polo menos.
Isto pasa en Galicia. Noutras partes, tamén?
miércoles, 21 de septiembre de 2011
Os políticos. Ruíns e porén necesarios
Non sei que me dá chamarlles ruíns aos políticos; e ás políticas, que non as esquezo.
Se foren ruíns, non o son principalmente polo oficio. Sono máis ben polo xorne individual de cada unha das súas persoas. Cuestión de valores, das súas actitudes ante a vida e o mundo.
De ética, nunha palabra.
O caso é que os homes e mulleres dedicados profesionalmente á acción política non teñen dun tempo para acá moi boa sona, senón todo o contrario.
Acabo de escoitar pola radio que un dos políticos peor valorados pola opinión pública española ao longo dos últimos anos, case unha década, está a piques de acceder a un alto cargo de autoridade no Estado español. E así é ou así parece que vai ser!
Hai uns anos falaban entre si dous amigos meus referíndose ao irmán dun deles. Preguntáballe un ao outro se seu irmán seguía metido en política. Respondíalle o outro que así era por desgraza. Asentía o primeiro, dándolle a razón.
-Non a tendes –intervín eu–; cando menos, non vola podo dar de primeiras. Podedes tela no caso concreto de que falades. Agora ben, respondédeme a unha cuestión. Temos necesidade do labor que fan os políticos, si ou non? Coidades que sería mellor prescindir deles, acabar con eles?
Non me responderon. Coido que os fixen pensar. Ou non, ide vós saber.
Quero dicir, quixen dicirlles e aséntoo aquí e agora, que é bo que haxa políticos, por ruíns que eles foren.
Se non os houber, quen dirixiría a administración dos bens públicos? Ou seica tamén estes terían de ser eliminados, xuntamente cos políticos?
Daquela, en que mans estarían os nosos destinos colectivos, nos dos grandes propietarios? Nos dos ricos, claro está!
E volveriamos, logo, aos señoríos medievais? Ou ás monarquías absolutas do antigo réxime? Aínda así, estes señores ou monarcas tardarían moito en buscar os seus vilicos, os seus privados, os seus ministros -políticos á fin e ao cabo- que nos fixeren pasar polo aro?
Decididamente, é preferíbel escoller entre a rapa e a rebola antes de que o amo nos dea na testa coa rapa e coa rebola. Dicían os nosos vellos: “Entre a rapa e a rebola, veña o demo e escolla”. Digamos por contra nós: “Entre a rapa, a rebola e o demo, escollamos entre todos nós, aínda que erremos, e ninguén escolla por nós, xa que da función que eles fan non podemos prescindir.”
Que lle imos facer? Se non hai nada mellor, acollerémonos ao menos ruín.
De por parte, non todos os políticos son iguais. Aínda quedan por aí bastantes non ruíns, non malvados. Non son tampouco os menos numerosos. Quizais sexan, certo, os menos poderosos.
É iluso propoñer que optemos por eles aínda que saibamos que non van ter moita influencia?
Porén, poderán temperar a política dominante ou polo menos oporlle certa resistencia.
Para que non nos envolva ou esmague a ruindade política imperante.
jueves, 7 de julio de 2011
A perda do Códice Calixtino
A PERDA DO CÓDICE CALIXTINO
Pasmo, asombro, arrepío! Desapareceu da catedral de Santiago o Códice Calixtino! Desaparece precisamente no transcurso do ano en que se está a celebrar o octocentésimo aniversario do templo. Oitocentos anos e un bo pico ten o propio códice. Cando a obra románica da catedral se estaba iniciando, o Liber Sancti Iacobi estaba practicamente rematado e, polo que parece, tamén o groso do seu exemplar máis prezado e auténtico, é dicir, este manuscrito medieval iluminado que agora desapareceu, o chamado Codex Calixtinus.
Tras a noticia da desaparición, xurdiron os laios e as comparacións avaliadoras da súa gravidade: unha perda irreparábel, din uns; unha peza insubstituíbel, quéixanse outros; é coma se desaparecese o Museo do Prado, nota un historiador; era dunha calidade artística única, a xoia da catedral e da cidade, afírmase, polo que é preciso recuperalo.
É moi grande a perda, no caso de que se confirme e non se recupere? Éo, non caiba a menor dúbida. Isto afirmado sen reticencias, entremos porén en razón.
Perdeuse moito, perdeuse unha concreta obra de arte senlleira. Aínda así, o máis importante dela remanece. Enténdase ben o que digo. Comparemos. Das grandes obras da antigüidade clásica, grega ou latina, é un mal menor realmente acontecido o feito de que se perdesen os exemplares contemporáneos da súa publicación e primeira recepción polo público lector. Porén tales obras non se perderon, pois remaneceron na súa total ou case total integridade a través das múltiplas e sucesivas copias, e lecturas. Só a lectura dunha obra de arte literaria e a contemplación dunha obra de arte plástica aseguran a súa auténtica conservación.
En conclusión, o Liber Sancti Iacobi non se perdeu coa perda deste valioso manuscrito iluminado. Non se perderon a literatura, a música e as ilustracións do propio Codex Calixtinus, pois dispoñemos de moitas e boas reproducións de todas as súas páxinas. O máis importante remanece e boa falla nos faría a todos, e a este pobo desmemoriado con máis razón, a familiaridade con esa riqueza de contidos, testemuños dun dos tempos fundacionais deste país, non paradisíacos así e todo, deixándonos de fáciles mitificacións. Estoutra perda é moito máis grave, e dela poucos se queixan. Nin se erguen voces de alerta con ruído e escándalo.
Digamos sen receo que a perda do manuscrito medieval é unha metáfora axeitada da gran perda irreparábel que está a sufrir Galicia, a da súa identidade cultural e lingüística. A desaparición do Codex Calixtinus vén sendo o vehículo ou termo figurado; o teor ou realidade verdadeira á que se refire, o que de verdade se perde e de forma irreversíbel -o códice aínda pode recuperarse-, son a lingua e a cultura galegas.
Ninguén se escandalice da comparación que acabo de desenvolver. O profesor García de Cortázar fai outras, todas dentro do ámbito das artes plásticas. O grande Castelao fixera hai tempo a xa clásica entre o Pórtico da Gloria e a lingua. Porén hai a quen lle doe o simbólico e non lle preocupa o real! Deformacións! Ideoloxía! Estamos de loito!
domingo, 13 de febrero de 2011
E se un día foses preso?
Envíanos Xaquín Campo Freire unhas interesantes reflexións. Non as fai no ar, non! El sabe moito desa actitude fonda e humanísima consistente en estar a carón das persoas sufrintes, depremidas, espremidas, pobres... Toda a súa vida. Nos últimos anos, tamén e dunha maneira seria, coas persoas encarceradas.
E SE UN DÍA TE LEVASEN PRESO?
XAQUÍN CAMPO FREIRE, FONTE DA CRUZ, 11-02-2011.
A quen? A min? Ti desvarías. Tes cada cousa! Como se che ocorre tal? Estás seguro que non bebiches algo estes días? Eu ao cárcere, nin de visita!
miércoles, 26 de enero de 2011
De vergoña ou de que?
Reenvíanme hoxe mesmo un e-mail so o título de "comentario racista". A ex-alcaldesa de Vigo e candidata do PP ao mesmo cargo para as próximas eleccións municipais fai nun programa dunha dereitosa emisora de televisión centralista un apuntamento de cariz racista, aínda que disimulado con proclamas de cariño ao pobo portugués aludido. Se o ouvirdes, veredes con que desvergoña desautoriza o Plan E polo feito de que os empregos a través del creados recaísen principalmente en operarios portugueses. O texto do correo reenviado é o que a seguir copio e encolo. Os aplausos do público, como o texto sinala, é o máis preocupante. Ollade que valores e que educación cívica e moral están os políticos do PP promovendo na nosa sociedade! Ollade que populismo, o recurso aos sentimentos máis ruíns, baixísimos e egoístas dun sector de poboación que, como é o caso do público asistente ao acto, non está precisamente entre os máis castigados pola situación económica que agora temos! E moitos deses van á misa e comungan todos os domingos!
Estimados-as todos-as:
Estamos en momentos complicados, el fascismo, el racismo y la xenofobia están en auge, y ante ello podemos mirar para otro lado, o denunciar comentarios racistas.
Os envío el enlace de una entrevista en el programa El Gato del canal Intereconomía, en la que la cantidata por el PP a la alcaldía de Vigo, dice que el Plan E en Vigo, provocó la contratación de gente, que en su mayoría eran portugueses, después aplausos del público vigués que estaba escuchando.
Esta Sra. desconoce primeramente, que por ser miembros de la Unión Europea existe lo que se llama libre circulación de personas y bienes, con lo cual cualquier trabajador de otro país de la UE puede trabajar en España y viceversa. También desconoce esta Sra. que existe en toda la UE una libertad de empresa, con lo cual ningún poder público puede obligar a una empresa a contratar a un trabajador ni a no contratar a otro.
Por otro lado, no nombra la cantidad de médicos gallegos, que han tenido que marcharse a Portugal para poder trabajar y que se ganan honradamente la vida, como peones portugueses lo hacen en Vigo.
Lo que más me avergüenza, es que haya gente que pueda aplaudir ese comentario, pero claro... el nivel cultural del auditorio no debía ser muy elevado.
En el primer minuto sale este comentario.
Buen día a todos-as:
Xosé Lois Valcárcel.
Suscribirse a:
Entradas (Atom)